28-04-2021 / Artikel
Ik ben geen goede gamer. Op jonge leeftijd leer je het makkelijkst, maar toen ik jong was, gamede ik nog niet. Daarom heb ik de skills die nodig zijn om een goede gamer te zijn eigenlijk nooit echt onder de knie gekregen. Ik kan tegen mijn verlies, maar na een paar rondes kansloos verliezen heb ik meestal geen zin meer in nog een ‘potje’. Het leukste aspect van gamen is voor mij dus niet per se het competitie-element. Wat ik wel fascinerend vind, zijn realistisch vormgegeven games. Tegenwoordig kun je je als het ware onderdompelen in een virtuele gamewereld. De techniek achter deze games bestond tien jaar geleden nog niet, maar biedt vandaag de dag veel nieuwe mogelijkheden. Deze techniek wordt al steeds vaker ingezet om mee te leren. Denk bijvoorbeeld aan de term immersive learning, waar de laatste tijd veel om te doen is. Wat is immersive learning precies? Hoe zet je immersive learning het best in? En waar moet je rekening mee houden als je immersive learning wil inzetten in het leerlandschap?
Wat is immersive learning?
Leren vindt niet alleen plaats met een boek of docent voor je neus. Veel van wat je leert, leer je in praktijk: in het doen. Natuurlijk, een theorieboek voor een rijexamen is handig, maar gelukkig zijn er ook praktijklessen. Je laat je daar onderdompelen in de praktijk en door oefening word je beter of leer je iets. In zekere zin is dat hetzelfde principe waar immersive learning ook gebruik van maakt: leren door ervaring. Immersive (in het Nederlands: onderdompelend) learning laat iemand leren door diegene in een (realistische) omgeving te plaatsen en bijvoorbeeld een actie uit te laten voeren. Eén van de bekendste vormen van immersive learning is de simulatie van een cockpit, waarin piloten leren hoe ze met crisissituaties moeten omgaan. Wel zo prettig om na ‘crash’ zonder pijn te kunnen evalueren wat er misging.
Bij immersive learning wordt veel gebruikt gemaakt van VR en AR. De techniek van Virtual Reality (VR) creëert een kunstmatige omgeving waarin gebruikers de mogelijkheid hebben om rond te lopen, dingen op te pakken en te interacteren met andere real life of computergestuurde karakters. Ik ben weleens met een VR-wereld naar het randje van het dak van een wolkenkrabber gelopen om naar beneden te kijken. Zonder dat dit er grafisch realistisch uitzag, voelde je toch wat hoogtevrees.
Wanneer zet je immersive learning in?
Naast VR horen we ook steeds vaker over AR (Augmented Reality). Het grote verschil zit ‘m in de omgeving. Waar bij VR de omgeving door de computer geladen wordt, kijk je met AR door een lens of bril naar de real life omgeving. AR plaatst vervolgens gesimuleerde objecten of aanwijzingen in die omgeving waarmee je kunt interacteren. Zo kun je door een bril of lens naar een auto kijken en bepaalde onderdelen zien oplichten. Met een simpele interactie ontvang je informatie over dat onderdeel, bijvoorbeeld hoe je het moet vervangen.
Immersive learning is ook erg handig om te oefenen in situaties of omgevingen, waarin je normaal gesproken niet of moeilijk kunt oefenen. Denk aan een operatiekamer en een plaats delict. Het grote voordeel is dat je kunt leren van je fouten, zonder gevolgen in de echte wereld. Daarnaast kun je de oefening blijven herhalen, iets wat niet altijd mogelijk is in real life, maar wel het leren bevordert. Je gebruikt immersive learning ook om een impactvolle leerervaring te creëren. Neem bijvoorbeeld een doelgroep mee naar de plek van een ongeluk, om ze te confronteren met de gevolgen van alcohol achter het stuur. Of iets gezelliger: gebruik als school of museum immersive learning om historische figuren tot leven te laten komen. Zo houd je beter de aandacht vast en wordt leren ook leuker.
Waar moet je rekening mee houden bij het inzetten van immersive learning?
Maar de nadelen dan? De techniek is al heel ver, maar je kunt nog altijd de virtuele wereld van de
echte wereld onderscheiden. Oefenen in de echte wereld verhoogt de zogenaamde transfer (de mate waarin het geleerde in situatie A toegepast kan worden in situatie B) van het geleerde dus meer dan oefenen met een bril op. Toch bereik je met immersive learning een impactvollere ervaring dan met bijvoorbeeld een PowerPoint-presentatie of casusbeschrijving. Je zit dan tegenwoordig nog wel met redelijk hoge kosten in vergelijking met andere leermiddelen. Op dit moment zijn VR- en AR-programma’s en bijbehorende apparatuur erg duur. Daarnaast is immersive learning niet geschikt of niet kostenefficiënt voor ieder leerdoel. Een complete VR-game om in je onboarding proces te leren hoe je verlof aanvraagt is zinloos en veel te duur. De kracht van immersive learning ligt ‘m in de combinatie met andere leermethoden. Maak bijvoorbeeld gebruik van een VR/AR-bril tijdens een klassikale training om deelnemers om de beurt te laten oefenen met bepaalde situaties in gesimuleerde omgevingen.
Nog even over die kosten: die kunnen vandaag de dag een obstakel zijn. Maar in de toekomst kan (en zal) dat waarschijnlijk anders worden. Futurist en natuurkundige Michio Kaku beschrijft in zijn visie op de toekomst hoe computerchips steeds krachtiger worden en de dure techniek die we vandaag gebruiken over enkele jaren al veel goedkoper is. Tesla-topman Elon Musk verwacht zelfs dat in de toekomst simulaties niet meer te onderscheiden zijn van de echte wereld. Dat vind ik zelf een enge gedachte, maar dat immersive learning, geleid door technologische ontwikkeling, een steeds grotere en effectievere rol kan spelen in ons leren, vind ik juist een spannende en uitdagende gedachte. Een tijd waarin het gebruikelijk is om te leren met technieken als VR en AR is met alle technologische ontwikkeling misschien wel dichterbij dan we nu kunnen bedenken.
Door middel van immersive learning kunnen we zorgen voor een impactvollere leerervaring en sluit het leerproces van medewerker steeds beter aan op de realiteit. Nieuwsgierig hoe je binnen jouw organisatie gebruik kunt maken van immersive learning? We denken graag met je mee!