20-10-2022 / Artikel
Geen woorden maar daden. Als je voor de gemeente Rotterdam werkt, dan weet je dat je met aanpakkers te maken hebt. De uitdaging voor Tele’Train was er. Op 14, 15 en 16 maart 2022 ging Rotterdam naar de stembus voor de gemeenteraads- en de wijkraads- verkiezingen. Op de 373 stembureaus werkten er meer dan 5300 stembureauleden. Deze grote groep vrijwilligers moest verplicht een training volgen, zodat alles die dagen ordelijk en volgens de regels zou verlopen. Vanwege corona mochten er alleen online trainingen worden geven. In overleg met de inhoudsdeskundigen van de gemeente Rotterdam werd er in no- time een volledige e-learning ontwikkeld. “Voorzitters konden webinars volgen en ze werden getoetst op hun kennis”, vertelt Anouk Spierenburg, learning developer. “Daarnaast gaven wij telefonisch eerstelijns support over de e-learning. Een geweldig leuke en ook relevante opdracht, want verkiezingen raken ons allemaal.
Anouk Spierenburg, learning developer Tele'Train
Maatwerk bieden aan zo'n diverse groep mensen vind ik een geweldige leuke uitdaging.
De eerste kennismaking met Rotterdamse stembureaus had Anouk al tijdens de Tweede Kamerverkiezing van maart 2021. “Ik zat in mijn laatste jaar Onderwijskunde en Jorik Algera, learning developer bij Tele’Train, vroeg of ik interesse had om eerstelijns support te doen voor stembureauleden die vragen hadden over hun e-learning. Leuk en leerzaam! Inmiddels werk ik al een jaar bij Tele’Train en uiteraard mocht ik meedoen aan de opdracht voor e-learning van alle Rotterdamse stembureauleden. Fijn om mee te groeien met de klant en de opdracht.”
Inhoud, didactiek en vormgeving
Anouk en een designer zitten samen met de inhoudsdeskundigen van de gemeente om de tafel: “Inhoud, didactiek en vormgeving moeten kloppen en elkaar versterken”, legt Anouk uit. “De inhoudsdeskundigen beheersen de materie en de processen. Wij vragen naar de leerdoelen per doelgroep en weten hoe je de inhoud op de beste manier
kan overbrengen. Ook bepalen we welke online leervormen daar het meest geschikt voor zijn. En ook als er iets ligt, moet je nog flexibel zijn, hebben we gemerkt. Vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken kunnen er op het allerlaatste moment nog nieuwe richtlijnen komen. Die wijzigingen moet je dan snel doorvoeren in de e-learnings.” Stemmen gaat in elke gemeente net even anders. Anouk: “Wij passen de e-learning aan op de Rotterdamse processen. Ook stemmen we de look-and- feel af op de huisstijl van de gemeente. Het groene Rotterdamse is direct herkenbaar voor de vrijwilligers.”
Marleen Wols, deelprojectleider trainingen stembureauleden gemeente Rotterdam
De webinars zijn zo goed bevallen dat we dit blijven doen. De voorzitters vonden het leuk: ze waren enthousiast over de afwisseling in het programma met quizzen en scenario's. Bijzonder waardevol waren de spontane gesprekken die er tussen voorzitters ontstonden.
Van digivaardig tot digibeet
De doelgroep voor deze e-learning is heel divers; jong en oud, studenten en pensionado’s, leraren en (oud-)ambtenaren en mensen met allerlei culturele achtergronden. De één is digivaardig de ander digibeet. Voor iedereen moet het te doen zijn. “Maatwerk bieden aan zo’n diverse groep mensen vind ik een geweldig leuke uitdaging”, geeft Anouk aan. “In de e-learning nemen we de vrijwilligers mee door de dag heen, van het opstarten tot en met het afsluiten. Wat zijn je taken? Welke rollen zijn er op het stembureau? Welke rechten en plichten heb ik? Wat zijn de spelregels? Hoe verloopt het stemmen? Wat mag ik wel en niet doen? De vrijwilligers zijn zo’n anderhalf uur zoet met de e-learning, dus het moet aantrekkelijk zijn vormgegeven.”
Beeldend en interactief
De e-learning is laagdrempelig, uitnodigend, gezellig en mooi gemaakt. “E-learning op kennis kan saai en droog zijn”, vertelt Anouk. “Samen met de designer kijken wij hoe we de verplichte inhoud op een creatieve, beeldende en interactieve manier kunnen vormgeven. In de e-learning zitten sleepvragen als werkvorm: de voorzitters moeten bijvoorbeeld taken slepen naar de juiste rol. Dit is nadenken en doen tegelijk en dat maakt de training interactief en afwisselend.”
Ook voor de stembureauleden waren er sleepvragen bedacht, onder meer over het bijhouden van de drukte. In de coronacrisis was dat belangrijk om de wachtrij-app goed te gebruiken, om het stemmen zo veilig mogelijk te houden voor stemmers en stembureauleden.
Marleen Wols, deelprojectleider trainingen stembureauleden gemeente Rotterdam
Verkiezingen betekent voor de gemeente altijd een paar maanden keihard werken om een deadline te halen. Omdat Tele'Train zowel de e-learning, de webinars als de support voor ons verzorgde, merkten we dat ze erg goed in de materie zaten.
Quick scan voor kennis
De voorzitters hebben meer verantwoordelijkheden. Zij gaan dieper op de inhoud in, want ze hebben meer kennis nodig van taken, rollen en gedragsregels. Anouk: “Wat mag wel en wat niet? Mag je een T-shirt van een politieke partij dragen als voorzitter of vrijwilliger?
Hoe ga je om met de media? Elke voorzitter is bovendien verplicht een toets af te leggen met 25 meerkeuzevragen. Daarvan moet minimaal 70% goed zijn beantwoord. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 waren de voorzitters best wel lang bezig met hun e-learning en toets. Te lang bleek uit de evaluatie. Vandaar dat we in 2022 deze e-learning hebben aangepast met adaptive learning. De voorzitters doen aan het begin van elke module eerst een quick scan. Daarin checken we de kennis over onder andere het tellen van stemmen, de eisen voor het proces-verbaal en wat er bij een shiftwissel komt kijken. Als je de quick scans goed maakt, heb je voldoende actuele kennis en hoef je de toets niet af te leggen. Dat bespaart tijd en de gemeente weet dat de kennis in orde is.”
Webinars met rollenspel
Tele’Train organiseerde ook zo’n 40 webinars voor de voorzitters. “We hebben kennis gedeeld en via filmpjes en rollenspellen hebben we de voorzitters op scherp gezet”, legt Anouk uit. “Acteur Daan speelde een vrijwilliger. Daan is erg enthousiast, omdat een vriend van hem op de verkiezingslijst staat. Hij filmt zichzelf in het stemlokaal en heeft het over zijn vriend. Mag hij dit doen? Daar discussiëren we dan over met de groep. Soms is gedrag niet verboden, maar wel onwenselijk. En hoe zou jij als voorzitter reageren als een vrijwilliger dit deed? Hoe spreek je hem of haar aan? We oefenen situaties uit de praktijk en discussiëren daarover. Meedoen in een webinar voelt voor de meeste mensen eerst even ongemakkelijk of spannend. Onze trainers weten daar goed raad mee. Achteraf krijgen we fijne positieve feedback, zoals ‘Superpraktisch’ en ‘Veel van geleerd’.”
Marleen Wols, deelprojectleider trainingen stembureauleden gemeente Rotterdam
Knap hoe Tele'Train voor zo'n grote en diverse groep van meer dan 5300 stembureauleden iets moois heeft neergezet. Door de afwisseling van vragen en filmpjes was er voor elk wat wils. In de evaluatie ontvingen we veel positieve reacties van vrijwilligers, zoals 'Top' en 'Nog nooit zo goed voorbereid'.
StembureauApp
Voor de opleiding van de voorzitters maakt de gemeente Rotterdam ook gebruik van de StembureauApp-modules die Tele’Train heeft ontwikkeld voor Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De modules om te werken met deze app zijn opgenomen in het Rot- terdamse leerpad. Anouk: “Voorzitters leren werken met de app die op hun tablet staat. Hiermee scannen ze bijvoorbeeld de stempassen van de kiezers en melden ze de aanwezige vrijwilligers per shift aan.”
Verrast door drive vrijwilligers
Waar was Anouk het meest verrast over? “Opvallend vond ik de bereidheid en de drive van de vrijwilligers: ze willen zo graag helpen! Logisch dat ze het enorm vervelend vinden als ze niet in één keer voor de e-learning slagen. Een mevrouw was na een verdoving door de tandarts niet meer zo scherp en ze werd helemaal emotioneel toen ze het twee keer niet haalde. Haar tandarts had haar al geadviseerd even te wachten tot de verdoving was uitgewerkt, maar ze wilde zo graag. De derde keer lukte het tot haar grote opluchting. Persoonlijk vind ik dit een hele toffe opdracht, omdat de verkiezingen met heel Nederland te maken hebben. Ze zijn van groot maatschappelijk belang en relevant voor ons allemaal. Het was flink aanpoten, omdat we onder grote druk iets fraais en goeds moesten opleveren. Ik hou wel van lekkere meters maken met een hoog tempo. De sfeer tussen de gemeente en ons team was erg prettig en dat gaf energie. Ik heb nu al zin in de trainingen, e-learnings, webinars en support voor de Provinciale Staten- en de waterschapsverkiezingen in maart 2023!”