Hoe je gebruik maakt van persoonlijke leervoorkeuren

Welkom Bill

Sinds kort hebben wij een hond. Bill. Hij is al 9, erg lief en heel goed opgevoed. Hij hoeft dus niets meer te leren, wij daarentegen wel. Met een hond beland je voordat je het weet in een heuse scene. En gelukkig zijn daar mensen die ons als kersverse hondenbezitter graag van alles willen leren. Gevraagd en ongevraagd. Dat eerste is fijn: een kennis werkt met honden en is heel deskundig. We appen een vraag en krijgen duidelijk antwoord of advies. Bij vriendinnen die ook een hond hebben kan ik checken of het normaal is dat Bill soms op gras kauwt. Maar ongevraagd advies? Voor je het weet zit ik bovenop de kast.

De afgelopen weken leerde ik niet alleen Bill steeds beter kennen, maar ook mezelf. In één klap werd duidelijk dat mijn leervoorkeur toch echt het zelf ontdekken is. En op een beetje in de praktijk de kunst afkijken ga ik ook goed. Dat zit zo. In de honden-scene bij ons in de buurt, blijkt ook een gedragstherapeut te zijn. Voor honden welteverstaan. Bevriend met de eigenaar van Bill, boordevol goede intenties, heel behulpzaam, officieel gecertificeerd, de hele rataplan. En ze deelt graag haar kennis. Hoe lief ook, dat ze ineens aanbelde om te vragen of ik mee wilde wandelen zodat ik al mijn vragen zou kunnen stellen, ik zei dat ik deze keer even oversloeg, ze vervolgens een kwartier bleef staan om dan maar zo haar tips met me te delen, benauwde me toch. En ik weet hoe dat komt.

‘Zelf doen!’ Ik heb het als kind zo vaak geroepen wanneer mijn oudere broers me wilden helpen. Hup, meteen zelf het fietsje op. De hand van mijn oudste broer in de rug om me overeind te houden. Dat dan weer wel. Eenmaal aan het werk hetzelfde patroon. Leren leidinggeven? In de praktijk afkijken bij mijn manager, toepassen en leren door te vallen en weer op te staan. Werken met een nieuw systeem? Doe het me alsjeblieft niet aan om de hele dag ‘les’ te krijgen. Echt, ik onthoud het niet. Laat me er gewoon mee aan de slag aan. En vertel me waar ik terecht kan als ik er niet uit kom.

Deze leervoorkeuren helpen mij altijd enorm bij het ontwikkelen van anderen en mezelf. Ze gaan over de context waarin je graag leert. Je ontwikkelt deze voorkeuren in de loop van je leven en in de wisselwerking met de organisatie en beroepsgroep waarin je werkt. Leervoorkeuren zijn redelijk stabiel, maar zijn wel situatieafhankelijk en kunnen zich dus ontwikkelen. Wanneer je de juiste match maakt tussen de leervoorkeur van iemand en de manier waarop het leren georganiseerd wordt, ontstaan effectieve leertrajecten.

Hoe doe je dat?

Vraag en vraag door!

Als het om de ontwikkeling van een individuele medewerker gaat: ga in gesprek over zijn of haar leervoorkeur. Vraag naar ervaringen, wat werkte wel en wat niet? En waarom was dat zo? Hoe heeft de medewerker die voorkeur(en) ontwikkeld? Zijn ze veranderd omdat de omstandigheden veranderden? Ontwerp dan samen een ontwikkeltraject op maat, waarbij je rekening houdt met de leervoorkeur.

Leerpaden met losse modules en diverse leervormen

Nu je weet dat er verschillende leervoorkeuren zijn, kun je daar ook bij het ontwikkelen van leerpaden voor specifieke functies rekening mee houden. Zorg dat deelnemers kunnen kiezen uit verschillende modules en leervormen. Zo kan iemand die het liefst in een veilige omgeving wil oefenen, aan de slag met een acteur in rollenspellen, terwijl een ander deelneemt aan een intervisie om zo nieuwe inzichten op te doen.

En bij een verplicht programma dan?

Ik snap het, hoor. Soms wil je dat iedereen een bepaald programma volgt. Maar los van wettelijke verplichtingen of (her)certificeringen, ben ik er geen fan van. Het is veel effectiever als mensen intrinsiek gemotiveerd zijn om leertraject te volgen. Maar soms wil je als organisatie dat een groep gezamenlijk een programma doorloopt. Om allemaal dezelfde taal te spreken bijvoorbeeld, omdat bepaalde vaardigheden zo nieuw zijn dat ze bij iedereen ontbreken of om een band op te bouwen. Of alles tegelijk. Zorg dan binnen het programma voor keuzemogelijkheden. Ontwikkel bijvoorbeeld een carrousel waarbij deelnemers zelf de vorm kiezen die het beste bij hen past, maar wel allemaal dezelfde inhoud te weten komen.

De afgelopen weken waren heel veel ‘eerste keren’ met Bill. Een dagje naar het pension, een hittegolf, even alleen thuis zijn, los laten lopen in het bos en als klap op de vuurpijl: naar de dierenarts om onder narcose een grasaar uit zijn oor te laten verwijderen. Gelachen, genoten, geschrokken en een brok in mijn keel. Maar het mooiste? We ontdekten het vooral allemaal zelf. Geen stappenplan, geen handleiding, niet eerst oefenen in een veilige omgeving. Gewoon doen, voelen en leren. Voor mij werkt het. Ik voel me een stuk steviger en minder onzeker.

En Bill? Die blijft onverstoorbaar chill.